In Lichtervelde is het proefproject met een gegarandeerd inkomen voor de inwoners met een eigen lokale munt, de Klavers, afgelopen. Het project wordt door alle deelnemers – inwoners van Lichtervelde en lokale handelaars – vrij positief geëvalueerd. Het bleek vooral niet evident om mensen “gratis” geld te geven. De Klavers werden vlot ingezet bij de lokale handelaars. Het waarderen van geleverde buur- of vriendendiensten met de lokale munt, blijkt minder evident. Het project, dat één jaar liep, was een initiatief van Lichtervelde Lokaal en LoREco, een onderzoeksproject uitgevoerd door Howest, Happonomy, Muntuit en FairFin, met de steun van het Europees Sociaal Fonds (ESF).
“Alle deelnemende handelaars in Lichtervelde hebben Klavers ontvangen, enkele horecazaken en handelaars die levensmiddelen verkopen hebben het zelfs erg goed gedaan. Zij hebben dankzij de Klavers duidelijk meer verkocht. Deels aan bestaande klanten, maar ze kregen er door de lokale munt ook nieuwe klanten bij. Inwoners van Lichtervelde met Klavers in hun bezit, gingen duidelijk meer lokaal winkelen. De doelstelling om meer lokaal te kopen is met de lokale munt dus duidelijk gehaald,’ licht Jonas Van Lancker toe, als projectcoördinator van LoREco.
Ook de Lichterveldenaren die een gewaarborgd inkomen in Klavers kregen binnen het proefproject, waren daar tevreden mee. Bijna iedereen (95%) heeft het dan ook actief gebruikt. Een aantal van de bevraagde inkomen-ontvangers geeft aan vóór dit proefproiect nog nooit over een gewaarborgd inkomen gehoord te hebben, en stond er vrij negatief tegenover bij de aanvang van het project. Eén jaar later zijn ze wel te vinden voor het systeem.
Facts & Figures
- Het Klaver-proefproject heeft uiteindelijk 10 maanden gelopen in Lichtervelde, van maart tot en met december 2022.
- Vóór het project waren er zo’n 2500 Klavers in omloop in Lichtervelde, na het project bleken het er 16000 zijn.
- Tweehonderd inwoners van Lichtervelde hebben de Klaver-app geïnstalleerd om geld uit te geven en te ontvangen, waarvan 180 particuliere mensen.
- 82 inwoners kregen een gegarandeerd inkomen.
- Er zijn zo’n 1250 transacties met Klavers geregistreerd tijdens de proefperiode, gemiddeld zo’n 150 transacties per maand of 5 per dag. Al na enkele maanden had een klein aantal handelaars zowat 65% van het Klaver-volume op hun rekening staan.
- Zo’n 600 Klavers vloeien aan het einde van het project ook terug naar gemeenschapsdoelen.
Cijfers waarover de onderzoekers tevreden zijn, al konden een aantal zaken ook beter.
“Er was onvoldoende circulatie van de Klavers doordat er te weinig handelaars deelnamen en diegenen die deelnamen vooral een te gelijkaardig aanbod hadden, nl. horeca of levensmiddelen. De gemeentelijke diensten namen niet deel en lokale verenigingen zoals jeugdbewegingen of sportverenigingen zijn ook niet ingestapt, waardoor er geen extra bestedingsopties waren voor de bezitters van Klavers. Tot slot bleken er ook heel wat wettelijke beperkingen te zijn voor handelaars om hun ontvangen Klavers terug in circulatie te brengen, waardoor er te weinig Klavers terugvloeiden naar de particulieren”, legt Jonas Van Lancker uit.
Opbrengst voor goed doel
Naast de interessante onderzoeksresultaten, levert het project met de Klavers ook € 600 op voor de Lichterveldse scholen, geld dat is ingezameld tijdens het project. Om het gebruik van de lokale munt te stimuleren, was er namelijk een systeem van negatieve rente ingebouwd. Klavers die niet werden gebruikt en dus op een rekening bleven staan, werden elke maand minimaal afgeroomd. “Een beetje het principe van ‘geld moet rollen’,” verduidelijk Jonas Van Lancker. “Als iemand zijn Klavers niet gebruikt, kan je ervan uitgaan dat hij of zij dat geld niet nodig heeft, en dat het dan beter in de gemeenschap kan worden geïnvesteerd.” Door dat systeem van negatieve rente is er zo € 600 verzameld, geld dat naar de scholen van Lichtervelde gaat. Zij zullen er acties mee ondersteunen die kinderen helpen hun tijd op school te verbeteren en te vergemakkelijken, of als ondersteuning bij de aankoop van schoolmateriaal of boeken.
Het proefproject is nu afgesloten, maar voor Lichtervelde stopt het Klaveren niet. De fysieke Klavers, de jetons, blijven bestaan maar op kleinere schaal. Het experiment met het gegarandeerd inkomen en de betaalapp wordt stopgezet. Aan het einde van het project hebben alle deelnemende particulieren de kans gekregen hun digitale Klavers naar fysieke om te wisselen, en konden deelnemende handelaars hun rekening omruilen naar euro.
Voor de onderzoekers is alle geregistreerde info sowieso waardevol.
Jonas Van Lancker: “De lessen uit het project worden op de websites van de verschillende partners gearchiveerd als onderzoeksmateriaal en staan daar openbaar ter beschikking. De resultaten worden ook gedeeld tijdens opleidingen en op diverse nationale en internationale fora die draaien rond lokale munten en gegarandeerd inkomen.” De resultaten en kennis uit het project zijn een verdere stapsteen voor de verschillende partners om in hun verdere individuele projecten in te zetten, maar het idee leeft ook om met de LoREco partners bij de juiste onderzoekscall, een nieuw project in te dienen die met de gebruikte concepten en principes opnieuw aan de slag gaat en nieuwe experimenten opzet in Vlaanderen.
Geleerde lessen van het Klaverproject vind je via
deze afspeellijst op youtube
het blogbericht deel I
het blogbericht deel II
Meer info:
Contact en info:
- Jonas Van Lancker – 0474/ 870 908 (Howest, coördinator LoREco)
- Sander Van Parijs – 0487 296 535 (Muntuit vzw, netwerk van gemeenschapsmunten)
- Bruno Delepierre – 0484/111 431 (Happonomy vzw)
