Alternatieve muntsystemen worden meer en meer ingezet om een waaier aan doeleinden te realiseren. Hoe kunnen gemeenschapsmunten ingezet worden om het fietsverkeer in een gemeente te stimuleren? Wij spraken met Hugo Wanner van Muntuit en Raf Bogaerts van de gemeente Bonheiden.
Dag Hugo, wat houdt een gemeenschapsmunt precies in volgens Muntuit?
“Gemeenschapsmunten zijn een aanvullend instrument om doelen te bereiken die niet worden gerealiseerd met de euro. Vandaag bestaat de idee dat nationale munten alle socio-economische vraagstukken kunnen oplossen. Hierdoor zijn we in een monocultuur terecht gekomen. Wie zijn kinderen wil belonen haalt zijn euro’s naar boven en geeft wat extra zakgeld. Het is alsof men met een hamer alle verbouwingen in zijn huis wil uitvoeren. Perfect voor het in de muur kloppen van een nagel, maar voor het leggen van elektriciteit schiet dit ene werktuig tekort. De Buck-e, de gemeenschapsmunt in Bonheiden is hiervan een schitterend voorbeeld. Men stelde vast dat in Bonheiden nagenoeg alle kinderen met de auto naar school werden gevoerd. Dit leidde tot opstoppingen in het verkeer en gevaarlijke situaties voor de kinderen die zich wel stappend of trappend naar school verplaatsen. De doelstellingen om kinderen meer te doen bewegen, het autoverkeer terug te dringen en de lokale middenstand wat ruggesteun te geven werden aan elkaar gekoppeld door het introduceren van een gemeenschapsmunt. Natuurlijk kan je met die munt niet alles oplossen. De noodzakelijke investeringen in fietsinfrastructuur die gepaard gaan met het toenemend fietsverkeer moeten vanzelfsprekend in euro’s gebeuren. De gemeente Bonheiden heeft dan ook die kant van het verhaal zelf gefinancierd.
Het is onze ambitie om het gebruik van een virtuele munt in de toekomst door te trekken naar andere lagen van de bevolking en voor andere specifieke sociale doeleinden.
Samen met organisaties of lokale overheden proberen wij het doel en de manier waarop de gemeenschapsmunt geïntroduceerd wordt op voorhand goed uit te dokteren. Er moet goed nagedacht worden over de infrastructuur die rond de munt wordt uitgetekend. Werken we met een digitale of een papieren munt? Wat wordt met de gemeenschapsmunt beloond? Welke entiteit gaat alles beheren en in goede banen leiden? Dit proces staan wij bij met raad en daad. We plaatsen hierbij niet het Bruto Nationaal Product maar het Bruto Lokaal Geluk op de eerste plaats. Dit Bruto Lokaal Geluk kan niet in geldwaarde uitgedrukt worden.”
Dag Raf, bij Muntuit verwijzen ze naar de Buck-e als voorbeeld van hoe het fietsen kan gestimuleerd worden middels een gemeen- schapsmunt. Hoe zit het project in elkaar?
“De basis van het verhaal werd gelegd in 2016, toen we met Kermisdukaten de kinderen trachtten te stimuleren om met de fiets of te voet naar school te komen. Het systeem werd echter snel té succesvol om nog alleen te beheren. Daarom zijn we een paar jaar terug in samenwerking met een aantal bedrijven overgeschakeld op een nieuw systeem: de Buck-e. In iedere fiets werd een chip geïnstalleerd die wordt gescand wanneer de kinderen een aantal ontvangers passeren die op weg naar school werden geplaatst. Deze ontvangers registreren de fietsers in een centraal systeem. Op dat systeem kunnen ze de door hen bespaarde CO2 uitstoot, gefietste kilometers, verbrande calorieën en bijeen gespaarde Buck-e’s raadplegen. De kinderen krijgen ook een kaart die verbonden staat met datzelfde systeem. Met die kaart kunnen de kinderen vandaag niet alleen hun Buck-e’s spenderen op de kermis, maar verkrijgen ze ook toegang tot het recreatiedomein ‘De Nekker’.
Met het introduceren van de Buck-e hebben we twee mascottes in het leven geroepen: Bonnie en Rijmie. Zij geven toelichtingen rond het Buck-e-systeem en vervangen ook de politie bij het geven van verkeerslessen in de lagere scholen. Op die manier wordt het verkeersreglement op een speelse manier uitgelegd aan de schoolgaande jeugd. Het spelelement zorgt ervoor dat kinderen hun ouders motiveren om bij slecht weer met de fiets naar school te gaan, in plaats van omgekeerd. Het gevolg is spectaculair: het aandeel jongeren dat met de fiets naar school gaat steeg in korte tijd van 10 naar meer dan 60 procent. Alle vijf de scholen in Bonheiden en zo’n 75 procent van de 1500 schoolgaande kinderen doen eraan mee. Ondertussen is het concept overgenomen door de Intercommunale van de Ontwikkeling van de Kempen (IOK) en wordt het fietsen naar school aangemoedigd middels een muntsysteem in 86 scholen in de regio. Het is onze ambitie om het gebruik van een virtuele munt in de toekomst door te trekken naar andere lagen van de bevolking en voor andere specifieke sociale doeleinden, zoals het verder stimuleren van de lokale economie of het stimuleren van het fietsen richting recreatie- en sportcentra.”
Interview door Thijs Gillis, Lokale werking en vrijwilligers, Fietsersbond
Bekijk onze publicaties voor meer achtergrondinformatie via deze link
