Vijf manieren waarop gemeenschapsmunten bijdragen tot duurzaam welzijn
Hieronder ontdek je vijf manieren hoe gemeenschapsmunten in de praktijk bijdragen tot duurzaam welzijn.
Een bijdrage van Oshin Casteels
CONNECT: Blijven plakken
Gemeenschapsmunten creëren sociale cohesie. Het is een ideaal middel tegen eenzaamheid: ze bevorderen sociaal contact en participatie. Bij TalentO zorgde de gemeenschapsmunt in het cultureel centrum van Roeselare voor een link tussen nieuwkomers en andere inwoners. Daarnaast kan er ook verbinding worden gecreëerd tussen verschillende doelgroepen. Zo verbindt de Mechelse Koekoek, de Mechelse buurt Heihoek: vrijwilligers, sociaal werkers en organisaties zoals De Keeting vzw, Buurtcomité Heihoek, de Kringwinkel, Fiets-O-Theek, ’t Atelier, de Bib, Avansa, etc. . Via het helpen bij buurtfeesten krijg je een Mechelse koekoek per uur, maar ook een heel netwerk erbij.
“Ik heb in armoede geleefd, maar ik ben niet arm. Een leven zonder vrienden en sociale uitsluiting, dat is pas een arm leven”
Marc
BE ACTIVE: Staps-/trapsgewijs meer bewegen
Regelmatige fysieke beweging is gerelateerd aan hoger welzijn, zelfs 10 minuten beweging kan mensen al beter doen voelen. Er zijn heel wat activiteiten, gestimuleerd door gemeenschapsmunten, die aan het bewegen zetten. Zo is er Buck-e. De Buck-e stimuleert schoolgaande kinderen in het kleuter- en basisonderwijs om te voet of met de fiets naar school te gaan. Kinderen krijgen punten en in ruil kunnen ze deze punten inzetten bij de lokale kermis. Onderzoek[CO(2] [1] toonde aan dat de fietsdeelname in Bonheiden hierdoor was gestegen van 12% naar ruim 60%. Staps-/trapsgewijs zetten gemeenschapsmunten dus aan tot meer beweging.
Daarnaast kunnen gemeenschapsmunten gebruikt worden om actiever te zijn. Zo kunnen gemeenschapsmunten worden ingeruild voor een zwemuitje, het gebruik van een fiets, … .
TAKE NOTICE: Vrijwillige inzet is onbetaalbaar
Gemeenschapsmunten zijn ‘niet in geld uitdrukbare’ beloningen. Ze waarderen vaardigheden die anders ondergewaardeerd blijven. Het gevoel van waardering, gestimuleerd door gemeenschapsmunten, is zowel binnen als over de grenzen heen merkbaar. In het Verenigd Koninkrijk (Engeland en Wales) zorgden de Tempo Time Credits ervoor dat een deelnemer [CO(3] die getroffen werd door werkloosheid, zich ontpopte van een enthousiaste deelnemer aan de Tempo Time Credits tot een echte ambassadeur van het systeem. Deze ambassadeur kreeg het gevoel zinvolle activiteiten in de gemeenschap te volbrengen en gewaardeerd te worden. Daarnaast kon een professionele startende sporter[CO(4] , die door een noodlottig ongeval langdurige pijn kreeg, in het systeem van de Tempo Time Credits opgedane sportvaardigheden en –kennis inzetten om jongeren te coachen en advies te geven bij het sporten. Zinvolle activiteiten die aanleunen bij de interesses en vaardigheden, waardering in een gemeenschap en zelfs een vooruitgang in gezondheid waren de gevolgen.
DONATE: Doneren doet floreren
Sommigen hoeven geen gemeenschapsmunten te ontvangen voor hun vrijwillige inzet. Door de ontvangen gemeenschapsmunten doelbewust te schenken aan lokale buurtbewoners, een lokaal sociaal doel of een vereniging, is dit een win-win en wordt de onderlinge verbinding in de lokale gemeenschap bovendien versterkt. Zo deelde een deelnemer van de Berchemse Buurtijd mee dat gemeenschapsmunten de kans geven om giften te geven, aangezien deze dit met euro’s minder evident vond. Deze alternatieve optie in de kijker zetten, kan deelnemers inspiratie geven en een alternatief bieden om gemeenschapsmunten te ‘spenderen’.
LEARN: Levenslang leren
Nieuwe buurtbewoners, buurtorganisaties en lokale producten leren kennen en/of vaardigheden (verder) ontwikkelen werkt stimulerend. Zo onderhoudt Guy de volkstuin van de Gentse Torekes. Hij vindt dit een leerzame ervaring, aangezien hij er leert planten en leert wanneer je wat moet planten. Later wil hij graag zelf een groentetuintje van zodra hij een tuin heeft, zodat hij zijn eigen groenten kan kweken. Via deze ervaring met de Torekes leert hij planten en als surplus gaat hij met de Torekes naar de kapper.
Daarnaast kunnen de ontvangen gemeenschapsmunten gebruikt worden om competenties (verder) te versterken. Zo kan de TalentO ingewisseld worden om naar praattafels Nederlands te gaan of een fietscursus te volgen.
De vijf bovenstaande stappen naar duurzaam welzijn zijn gebaseerd op de Happy Planet Index[2] (HPI: Connect, Be Active, Take Notice, Donate en Learn. Als deze vijf stappen worden ingebouwd in het dagdagelijkse leven van mensen, dan wordt er in het algemeen vanuit gegaan dat mensen goed functioneren en zich goed voelen.
De Happy Planet Index (HPI) is een maatstaf voor duurzaam welzijn die wereldwijd gebruikt wordt. De index is een manier om uit te drukken hoe efficiënt een land is om hun inwoners een lang en gelukkig leven te laten leiden, en tegelijkertijd te garanderen dat toekomstige generaties hetzelfde kunnen doen met een beperkte hoeveelheid natuurlijke grondstoffen. Hoe hoger de HPI, hoe gelukkiger de inwoners van een land.
Bruto Lokaal Geluk
De Happy Planet Index treedt in de voetsporen van het begrip Bruto Nationaal Geluk (BNG). Het BNG is een alternatieve indicator op het Bruto Nationaal Product (BNP) of het Bruto Nationaal Inkomen (BNI). Bij gemeenschapsmunten wordt het Bruto Lokaal Geluk op de eerste plaats gezet. De vijf stappen naar duurzaam welzijn (Connect, Be Active, Take Notice, Donate en Learn) brengen ons alvast dichter bij meer Bruto Lokaal Geluk.
[1] https://muntuit.be/buck-e/
[2] The New Economics Foundation
